Gaelic arts organisation continues to offer range of Gaelic education activities for all ages
Since putting all its usual classroom based lessons and activities online, Gaelic arts organisation, Fèisean nan Gà idheal (FnG) has provided free lessons to 1,718 people across Scotland and further afield.
Activities on offer have included Gaelic song and game sessions, drama tips and games, Gaelic conversation classes, CLPL training for teachers, and fiddle and accordion lessons, with participants from all over Scotland and even a few from Canada.
Fèisgoil, the formal education strand of FnG, reorganised several aspects of the service to ensure youngsters across Scotland were still benefitting from the Gaelic tuition usually provided in the classroom. Through the service it organises music tuition through the Youth Music Initiative and teaches Gaelic language to support GLE and 1+2 languages. Organisers have been overwhelmed at the response to some of the Fèisgoil activities, with demand exceeding expectation and have fully embraced the Bòrd na Gà idhlig hashtag #cleachdiaigantaigh with most of the focus on the GME sector and supporting families with direct access to live interactive sessions.
The HÚb Hà b early years theatre-in-education project is one of those delivered through Fèisgoil. Aimed at the 3-5 year age group but also suitable for young primary school children, during lockdown, the theatre production focuses on lending a helping hand at home, including Gaelic action songs all sung by Ellen Macdonald (singer with Sian and Dà imh), all written by Fèisgoil staff. These were offered to Gaelic Medium Education classes and have been extremely well received, with all slots booked out within a few hours. Around 150 children and their parents are benefitting from one of the 10 online session every week for 8 weeks.
One of the main projects delivered by Fèisgoil, is Blasad Gà idhlig. Blasad Gà idhlig, meaning a taste of Gaelic, was developed to support the 1+2 language part of the Curriculum for Excellence and supports local councils in delivering their Gaelic language plan in nurseries and primary schools. During lockdown, in a bid to encourage speaking the language at home, particularly in those homes where Gaelic is not normally spoken on a daily basis, children in GME have been enjoying song and game sessions with Fèisgoil tutors. Children from Glasgow to Barra and Inverness to Lewis have taken part. Demand was so high for the sessions, additional tutors had to be brought in to meet demand.
Similarly, a waiting list was opened almost immediately following the launch of a brand-new initiative, Caraidean Còmhraidh (Blether Buddies). In response to comments made by several parents, Fèisgoil has undertaken to lead a conversation-based project for groups of friends of primary-age children. These friendship groups are paired with a young adult Gaelic speaker for informal conversation.
Fèisgoil is also collaborating with the National Youth Choir of Scotland (NYCoS) on Wee Summer Sing, a series of song sessions every weekday morning for the next five weeks, culminating in the Gaelic Wee Summer Sing from 29th June â 3rd July, led by Eilidh Mackenzie.
And it hasnât just been children who have benefitted from the new online offering from the organisation. Glasgow City Council is also engaging with experienced Fèisgoil tutors in one-to-one support for GLPS teachers. CLPL (career-long professional learning) sessions have been running for the past 8 weeks with teachers who have been involved with the Blasad GĂ idhlig sessions in their schools, in order to continue their learning of the language.
Fluent secondary pupils and young adults have been able to engage with Gaelic speakers on an international platform through CafĂŠ Bheairteis. Held every Friday afternoon online, each week there is a new guest to start the conversation and share their stories. Past guests, all fluent Gaelic speakers, have included professional footballers Roddy Macgregor and Calum Ferguson, BBC weather presenter Kirsteen Macdonald and husband, James Graham, CEO of An Comunn GĂ idhealach, wild swimmer, adventurer and filmmaker, Calum Maclean, Commonwealth cyclist Kerry Macphee, female singing trio, Sian and fiddler and presenter of BBC Alba upcylcing show, Dreachd Ăr, Shona Masson. Upcoming guests will be announced with Niteworks closing this first term of the online CafĂŠ and organisers are delighted to have been joined in the CafĂŠ sessions by young folk living on both sides of the Atlantic. There is also a more formal strand of the project, Beairteas, which sees presentations and Q&As on different topics, offering youngsters the rare opportunity to hear in-depth talks from all walks of life. To date this has included sessions as varied as the role of Gaelic speaking Highlanders in the First World War, led by Skye man Murdo Beaton and couturier Sandra Murray talking through the processes involved in high-end fashion.
These sessions have not only provided valuable learning experiences for a wide range of age groups across Scotland but have also provided much needed income for many freelance tutors and musicians across Scotland, one of the hardest hit groups of individuals during this pandemic. With no indication of when musicians will be able to get back to work, or when visiting specialist tutors will be able to get back into classrooms, the online work provided by organisations such as FnG, has been very welcome.
Eilidh Mackenzie, Fèisgoil manager, commented: âEvery change in circumstance brings new opportunity and at Fèisgoil we have been keen to embrace the potential partnership between not just schools and Fèisean nan GĂ idheal but also families themselves.â
âWe fully appreciate the difficult circumstances in which many families and individual young people now find themselves and we are determined to help engagement in the Gaelic Arts continue and even flourish through these unusual times. We are very grateful to the continued support we receive from some Local Authorities as well as our tutor group and individual schools.â
Steven Kellow, Projects and Funding Officer, Bòrd na GĂ idhlig added: âWe are delighted to see the overwhelming response to Fèisean nan GĂ idhealâs online sessions as part of the #cleachdiaigantaigh initiative and to see so many young people engaging in the Gaelic language and culture during this time. These types of sessions are crucial to young people with Gaelic and who may not have the opportunity to use the language at home out with school hours.â
Other activities offered by Fèisean nan GĂ idheal have included song sessions with Calum Alex Macmillan, workshops on the history of songs with Margaret Stewart and learning Gaelic expressions with Alec âBhaltosâ Macdonald. For further information about the schedule of online events please visit www.feisean.org and check out the Facebook page where you will find information about how to book onto upcoming events. If you would like to find out more about Fèisgoil and its offering for schools, please get in touch with Eilidh Mackenzie, eilidh@feisean.scot.
————————————
Tha còrr is 1,700 duine air pà irt a ghabhail ann an seiseanan cà nain is ciÚil an-asgaidh air-loidhne tron ghlasadh gu ruige seo
Buidheann ealain GhĂ idhlig aâ cumail oirre aâ tabhann caochladh ghnĂŹomhan foghlaim GĂ idhlig do gach aois.
Bho chuir iad na leasain is na gnÏomhan as à bhaist a bhith aca sa chlas air-loidhne, tha Fèisean nan Gà idheal (FnG) air leasain an-asgaidh a thoirt do 1,718 daoine air feadh Alba is thall thairis.
Nam measg a tha gan tairgsinn tha seiseanan gheamannan is òrain GhĂ idhlig, comhairle drĂ ma is gheamannan, clasaichean còmhraidh GĂ idhlig, oideachadh CLPL do luchd-teagaisg, agus leasain fĂŹdhle is bogsa, còmhla ri luchd-còmpairt air feadh na h-Alba is fiĂš âs beagan ann an Canada.
Chuir Fèisgoil, meur foirmeil foghlam FnG, cruth Ăšr air grunn phĂ irtean den t-seirbhis aice gus dèanamh cinnteach gun robh òganaich air feadh na h-Alba fhathast aâ faighinn leas Ă s an oideas GhĂ idhlig as Ă bhaist dhaibh faighinn sa chlas fhèin. Tron t-seirbhis bidh i aâcur air dòigh oideas ciĂšil tro Iomairt CiĂšil na h-Ăigridh agus aâ teagasg na GĂ idhlig fhèin gus taic a chumail ri GLE agus cĂ nainean 1+2. Rinn an luchd-obrach toileachas mòr leis mar a chaidh gabhail ri cuid de ghnĂŹomhan Fèisgoil, leis an iarrtas aâ dol seachad air na bha an dĂšil agus tha iad air gabhail gu mòr ris aâ chliathaig #cleachdiaigantaigh leis aâ bheum as mò air foghlam tro mheadhan na GĂ idhlig agus cumail taic ri teaghlaichean tro cheangal dĂŹreach ri seiseanan eadar-ghnĂŹomhach.
Tha am pròiseict trĂ th-bhliadhnaichean teatar ann am foghlam HĂšb-HĂ b air fear den fheadhainn a tha ga thoirt seachad le Fèisgoil. Ga amas air clann 3-5 bliadhnâ a dhâaois, ach cuideachd freagarrach do chloinn òg aâ bhun-sgoil, tron ghlasadh, tha an cudrom air lĂ mh-chuideachaidh a thoirt dhaibhsan aig an taigh, le òrain gnĂŹomh GhĂ idhlig air an seinn air fad le Ellen Dhòmhnallach (aâ bhana-sheinneadair aig Sian is aig DĂ imh) is air an cruthachadh le luchd-obrach Fèisgoil. Chaidh an tabhann air clasaichean nan Sgoiltean GĂ idhlig agus chòrd iad gu mòr riutha, leis na h-Ă iteachan air fad air an glèidheadh taobh a-staigh beagan uairean a thĂŹde. Tha mu 150 de chloinn is an cuid phĂ rantan aâ faighinn leas Ă fear de na 10 seiseanan air loidhne a h-uile seachdain fad ochd seachdainean.
Air fear de na prĂŹomh-phròiseictean a thugadh seachad le Fèisgoil, chaidh Blasad GĂ idhlig a dhealbhachadh gus taic a chumail ri roinn aâ chĂ nain 1+2 de Churraicealam airson SĂ r-mhaitheis agus tha e aâ cuideachadh le comhairlean ionadail a bhith aâ toirt am plana cĂ nain gu buil ann an sgoiltean-Ă raich is am bun-sgoiltean. Feadh aâ ghlasaidh, mar dhòigh air bruidhinn na GĂ idhlig a bhrosnachadh aig an taigh, gu h-Ă raidh ann an dachaighean far nach Ă bhaist do GhĂ idhlig a bhith ga bruidhinn bho latha gu latha, tha clann ann am foghlam na GĂ idhlig air a bhith aâ mealtainn seiseanan òrain is geamannan còmhla ri oidean Fèisgoil. Tha clann bho Ghlaschu gu Barraigh agus bho Inbhir Nis gu Leòdhas air a bhith aâ gabhail pĂ irt ann. Bha a leithid a dhâfhèill orra, gum bâ fheudar dhuinn barrachd oidean a thoirt a-staigh airson an t-iarrtas a shĂ sachadh.
Mar an ceudna, chaidh liosta feitheimh fhosgladh cha mhòr sa bhad an dèidh tòiseachadh air pròiseict Ăšr-nuadh, Caraidean Còmhraidh. Mar fhreagairt air beachdan a rinneadh le grunn phĂ rantan, tha Fèisgoil air pròiseict bonntaichte air còmhradh a ghabhail os lĂ imh do bhuidhnean chĂ irdean de chloinn aois aâ bhun-sgoil. Tha na buidhnean cĂ irdeis sin air an caigneachadh le inbheach òg fileanta airson còmhradh neo-fhoirmeil.
Tha Fèisgoil cuideachd aâ co-obrachadh le Còisir Ăigridh NĂ iseanta na h-Alba (NYCoS) air Seinn Bheag an t-Samhraidh, sreath sheiseanan seinn a h-uile madainn seachdaineach fad an ath-chòig seachdainean, aâ crĂŹochnachadh le Seinn Bheag GhĂ idhlig an t-Samhraidh bho 29 Ăg-mhĂŹos – 3 Iuchar, is Eilidh NicCoinnich air a cheann.
Agus chan iad clann a-mhĂ in a thug leas Ă s na tha ga thabhann air-loidhne leis aâ bhuidhinn.
Tha Comhairle Baile Ghlaschu air a bhith aâ cur feum air oidean eòlach Fèisgoil gus ionnsachadh a chumail ri luchd-teagaisg bun-sgoiltean Beurla a bhios aâ teagasg GĂ idhlig do na sgoilearan aca (GLPL). Tha seiseanan CLPL (sĂŹor-ionnsachadh proifeiseanta san dreuchd)
air a bhith aâ dol o chionn 8 seachdainean còmhla ri luchd-teagaisg a tha air a bhith aâ teagasg seiseanan Blasad GĂ idhlig sna sgoiltean aca, gus an ionnsachadh fhèin den chĂ nain a chumail aâ dol.
Bâ urrainn do sgoilearan fileanta Ă rd-sgoiltean agus inbhich òga bruidhinn ri luchd-labhairt na GĂ idhlig air stèidh eadar-nĂ iseanta tro ChafĂŠ Bheairteis. A h-uile feasgar Dihaoine air-loidhne, tha aoigh Ăšr gach seachdain airson an còmhradh a thòiseachadh agus an cuid naidheachdan innse. Am measg nan aoighean bha cluicheadairean proifeiseanta ball-coise, Ruairidh MacGriogair agus Calum MacFhearghais, riochdaire na sĂŹde air an telebhisean, Kirsteen Dhòmhnallach, agus Seumas Greumach, an duine aice, Ceannard aâ Chomuinn GhĂ idhealaich, snĂ mhaiche aâ bhlĂ r a-muigh is craoladair, Calum MacIllEathain, rothairiche Kerry Nic aâ PhĂŹ, an triĂšir seinn Sian, aâ bhan-fhĂŹdhlear is riochdaire prògram Dreachd Ăr BBC Alba, Shona Masson. Thèid innse fhathast mu thuilleadh aoighean le Niteworks aâ dĂšnadh aâ chiad teirm den ChafĂŠ air-loidhne agus tha na chuir air chois e air an dòigh glan gun do ghabh daoine òga air gach taobh den Chuan Siar pĂ irt anns na seiseanan CafĂŠ. Cuideachd tha meur nas fhoirmeile den phròisect, Beairteas, far an cluinnear òraidean is Ceist is Freagairt air diofar chuspairean, aâ toirt aâ chothroim don òigridh òraidean mionaideach a chluinntinn bho dhaoine eadar-dhealaichte. Gu ruige seo chualas mu phĂ irt nan saighdearan GĂ idhealach sa Chogadh Mhòr leis an Sgitheanach, Murchadh Peutan, agus Sandra Mhoireach aâ labhairt air na tha an lĂšib fasan den t-sĂ r-ĂŹre.
Chan ann a-mhĂ in gu bheil na seiseanan seo air ionnsachadh luachmhor a thoirt do bhuidhnean de chaochladh aoisean air feadh na h-Alba ach cuideachd tha iad air teachd a-steach air an robh cruaidh fheum a thoirt do dhâoidean is do luchd-ciĂšil air feadh na h-Alba a bhios ag obair air an ceann fhèin, is iad air cuid de na daoine as motha a tha aâ fulang aig Ă m aâ ghalair a tha seo. Gun ghuth air cuinâ a thèid aig an luchd-ciĂšil seo air tilleadh a dhâobair, no cuine a dhâfhaodas oidean-ciĂšil tadhail tilleadh don chlas, rinn an obair air-loidhne a chuir buidhnean mar FnG air dòigh feum mhòr dhaibh.
Thuirt Eilidh NicCoinnich, Manaidsear Fèisgoil, âTha cothroman Ăšra anns a h-uile atharrachadh suidheachaidh agus tha sinne aig Fèisgoil ro dheònach gabhail ris aâ cho-obrachadh a ghabhas dèanamh, chan ann a-mhĂ in eadar sgoiltean agus Fèisean nan GĂ idheal ach le teaghlaichean fhèin cuideachd.â
âTha sinn aâ tuigsinn glè mhath an t-suidheachaidh dhoirbh sa bheil mòran teaghlaichean is daoine òg air leth an-drĂ sta agus tha sinne cinnteach gun cuidich sinn le daoine pĂ irt a ghabhail sna h-ealain GhĂ idhlig agus fiĂšâ s gum fĂ s iad san Ă m annasach seo. Tha sinn taingeil airson na taic leantainnich a tha sinn aâ faighinn bho chuid a dhâĂšghdarrasan ionadail agus cuideachd bho ar n-oidean is bho sgoiltean air leth.â
Thuirt Steven Kellow, Oifigear Maoineachaidh âs Phròiseactan air Bòrd na GĂ idhlig: âTha sinn cho toilichte leis cho soirbheachail âs a tha seiseanan air-loidhne Fèisean nan GĂ idheal air a bhith mar phĂ irt den iomairt #cleachdiaigantaigh agus Ă ireamh cho mòr de dhaoine òga aâ togail Ăšidh sa chĂ nan agus cultar aig an Ă m seo. Tha na seòrsa seiseanan seo air leth cudromach do dhaoine òga le GĂ idhlig agus ma dhâfhaoidte aig nach eil an cothrom an cĂ nan a chleachdadh aig an taigh a-mach Ă uairean sgoile.â
Am measg nan gnĂŹomhan eile a chaidh a chur an tairgse le Fèisean nan GĂ idheal bha seiseanan seinn le Calum Ailig MacMhaoilein, seiseanan-obrach air eachdraidh òran le Mairead StiĂšbhart agus ionnsachadh ghnĂ thasan-cainnte le Ailig âBhaltoisâ Dòmhnallach.
Airson tuilleadh fiosrachaidh air clĂ r-ama nan tachartasan air loidhne, feuch gun tadhail sibh air www.feisean.org agus thoiribh sĂšil air duilleag Facebook FnG far am faigh sibh fiosrachadh air mar a chlĂ rar airson tachartasan ri tighinn. Nam bu toigh leibh barrachd fhaighinn a-mach mu Fhèisgoil agus na bhios i aâ tabhann do na sgoiltean, cuiribh fios gu Eilidh NicCoinnich, eilidh@feisean.scot.